Als het op art supplies aankomt, heb ik altijd fases wat mijn favoriete materiaal is. Ik gebruik al jaren aquarel in mijn sketch journals, ik [hartje] kleurpotloden en vorig jaar werd ik verliefd op alcohol markers. En nu is er een materiaal dat opnieuw mijn hart heeft gestolen: gouache. Maar wat is gouache? Hoe gebruik je het, hoe spreek je het uit en wat zijn fijne merken? Ik vertel het je in deze blog - en aan het eind vind je een kortingscode voor als je zelf met gouache wilt beginnen!
What the gouache?!
In het Nederlands noemen we dit trouwens ook plakkaatverf. Bekt een stuk makkelijker, maar klinkt minder chique. Hoe je ‘gouache’ uitspreekt? Het klinkt ongeveer als "gwash" of "goowash". En dan geen harde Nederlands ‘gggg’. Gouache komt namelijk van het Italiaanse woord guazzo, dat een plas of poel (van bijvoorbeeld water) betekent.
En dat brengt ons bij de vraag: wat is gouache precies? Simpel gezegd: het is een soort dekkende aquarelverf. Waar aquarelverf transparant is, is gouache dikker en dekkend - vooral als je er weinig water bij gebruikt. Het is vaak een mix van pigment, water en een bindmiddel (zoals Arabische gom).
Het leuke is dat je gouache opnieuw kan activeren met water, ook als het opgedroogd is. Als het eenmaal droog is, heeft gouache een mooie matte finish. Ter vergelijk met acrylverf kent: acrylverf droogt meer glanzend op en kun je daarna niet opnieuw activeren.
Acrylic gouache vs gouache?
Misschien ben je ook al eens de term 'Acrylic (of Acryla) gouache’ tegengekomen, vooral bekend van het merk Holbein. Dat is precies wat de naam doet vermoeden: gouache en acrylverf kregen een baby en noemden haar Acryla Gouache! Je kunt acryla gouache mengen met water en dan droogt het mat op - zoals gouache. Is acryla gouache droog, dan kun je de verf niet meer reactiveren, waardoor het makkelijker is om in lagen te werken - zoals bij acryl verf.
Welk papier kun je het beste gebruiken?
Omdat gouache verf op waterbasis is, vind ik aquarel- of mixed media papier het beste werken hiermee.
Hoe schilder je met gouache?
Het kan lastig zijn om de juiste consistentie te vinden als je net begint met gouache. Hoewel ik denk dat er geen absolute "goed of fout" is (jouw creatie, jouw voorkeur!), is het handig om verschillende dingen uit te proberen.
Als je gouache direct uit de tube gebruikt met een droog penseel, krijg je hele interessante texturen! Meng je het met meer water, dan werkt het bijna hetzelfde als waterverf. En ergens in het midden zit een fijne creamy consistentie waarmee je mooie kleurvlakken kan schilderen. Ik vond deze YouTube video erg handig toen ik net begon. Hierin worden de verschillende mixes uitgelegd, van 'thee' tot 'boter' consistentie. Probeer de opties uit en check wat jij het fijnst vind werken!
Laagje voor laagje
Net als bij aquarel werk je het beste in lagen. Begin met dunnere, meer transparante lagen (gebruik dan dus meer water bij de gouache), en werk daarop met vollere lagen.
Zoals gezegd kun je gouache reactiveren nadat het droog is, zowel in je palet als op het papier. Heb je na het schilderen nog veel gouache over op je palet? Niet weggooien! Zet het in de kast of dek het af met een folietje. De volgende keer als je weer wilt schilderen, maak je de gouache weer nat en schilder je weer lekker verder hiermee!
Hoewel deze eigenschap echt een pluspunt is, kan het trouwens ook een uitdaging zijn. Wanneer je nieuwe lagen toevoegt aan je werk, activeer je soms ook de laag eronder. De lagen mengen dan, waardoor je kleuren wat ‘modderig’ worden. Het gebeurt mij ook nog steeds dat ik te lang blijf prutsen aan een illustratie en het daarmee toch een beetje verpest. Maar aan de andere kant: foutjes maken is écht de beste manier om een nieuw medium onder de knie te krijgen.
Swatchen is je bff
Als je mij al een tijdje volgt, weet je dat ik gek ben op kleuren swatchen. Maar het is niet alleen leuk, maar ook echt nuttig! Gouache droogt namelijk anders op van kleur. Donkere kleuren drogen vaak lichter op, en lichte kleuren worden juist iets donkerder. Daarom is het slim om je gouache eerst te swatchen, zodat je de definitieve kleur op papier ziet. Ook handig: meng je kleuren met wit en met zwart, om te zien welke tinten je dan krijgt. En tijdens het schilderen raad ik aan om je mixes eerst op een kladpapiertje te testen. Wacht even om te zien hoe de kleur opdroogt, voordat je ze aan je werk toevoegt.
Wat zijn de fijnste merken voor gouache?
Nu je deze tips hebt gelezen, wil je vast lekker aan de slag! Maar welke gouache is de beste? Uiteraard zijn er héél veel merken te koop. Omdat ik pas sinds kort weer begonnen ben met gouache, kan ik je ook geen grondige vergelijking geven van ALLE merken met hun voors en tegens. Maar ik deel alvast mijn eerste indruk van een paar populaire merken met je, hopelijk helpt het je op jouw gouache-ontdekkingsreis!
Talens Plakkaatverf Extra Fine
De gouache van Royals Talens was de eerste die ik een paar jaar geleden kocht en ik gebruik de tubes nog steeds met plezier. Deze gouache gebruikt goede kwaliteit pigment, dus de meeste kleuren zijn lichtecht (wat betekent dat de kleur niet snel vervaagt na verloop van tijd). Mijn eerste indruk is wel dat deze gouache iets sneller ‘modderig’ wordt bij het mengen van kleuren dan sommige artist quality gouache. Maar voor € 3,99 per tube van 20 ml, is dit goeie gouache voor een fijne prijs. Ik weet trouwens niet zeker waarom het merk ‘extra fine’ heet, misschien om onderscheid te maken met hun hobbykwaliteit Talens Art Creation?
Het grootste minpunt wat ik tot nu toe kon vinden, zijn de tubes. De verf droogt na gebruik op rond de dopjes en dan was het soms lastig ze weer open te draaien zonder de hele tube te verdraaien. Maar misschien is dat ook een stok achter de deur voor mij om de tubes beter schoon te maken voordat ik ze opberg ;-).
Winsor & Newton designer gouache
Het tweede merk gouache waar ik mee ging werken was van de designers gouache Winsor & Newton. Ik ben fan van dit merk en dat geldt ook weer voor de gouache. Deze designers gouache is ook lichtecht, heeft een fijne consistentie om mee te werken en ik heb het gevoel dat de kleuren helderder en meer gepigmenteerd zijn dan bij de Talens gouache. Als je deze twee vergelijk, is Winsor & Newton artist quality, waar Talens eerder student quality is. Winsor & Newton gouache is heel fijn om mee te werken, maar ook een beetje duurder met € 5,75 per tube van 14 ml. Er is trouwens ook een student quality set van W&N, maar die moet ik nog testen.
Als je net met gouache begint, is het handig om een startset aan te schaffen. Dan kun je testen wat je ervan vindt, zonder direct veel kleuren te kopen. En het is heel leerzaam om het mengen van kleuren te oefenen met eerst alleen de primaire kleuren! PS Ik heb ook de student quality gouache van Winsor & Newton geprobeerd, maar daar werd ik eerlijk gezegd niet echt blij van. Het voelde alsof er meer bindmiddel dan pigment in zat. Het resultaat? Een meer transparante consistentie, die niet direct lekker dekte op het papier.
Een nieuwe liefde: HIMI Jelly gouache
Misschien heb je deze gouache de laatste tijd al vaak voorbij zien komen op YouTube en Instagram. Miya HIMI gouache. Wat maakt deze gouache nou zo bijzonder?
Vooral de looks van de sets! Het zijn echt heerlijke snoepdozen met fijne kleurtjes en de gouache zit in cups in plaats van in tubes. Die er uitzien als Jello Cups - vandaar de bijnaam ‘Jelly gouache’.
En nu zijn deze snoepdoosjes eindelijk ook in Nederland verkrijgbaar! Ik werd getrakteerd op een grote (en zware!) doos met 24 kleuren van 80ml (check hier de heerlijke unboxing video van deze set). De doos zit echt bomvol gouache en het is niet eens de grootste set die ze hebben! Er zijn trouwens ook kleinere sets verkrijgbaar met cups van 30ml, en sets van 18 kleuren*.
*Ik had al een set van 18 van het merk Arrtx. Volgens info die ik online las, is deze gouache van dezelfde fabrikant, alleen een andere merknaam.
Hoe goed is de HIMI gouache?
Eerlijk gezegd? Ik verwachtte niet per se veel van de kwaliteit, vanwege de lage prijs. De kleinste set is € 23,95, ongeveer € 1,33 per cup van 30ml dus. Maar ik was echt aangenaam verrast!
Ik schat deze gouache in op student quality, perfect dus voor zowel beginners als meer gevorderde creatieven. Wat ik echt leuk vind is aan deze sets, is dat ik er veel makkelijker mee ‘speel’. Ik maak me niet druk over het feit dat ik misschien verf verspil, wat ik bij duurdere materialen nog wel eens heb. Vooral de sets met 30ml cups vind ik fijn, omdat daar ook direct een mengpalet in zit. Je hoeft dus alleen de doos te openen en ta-daaa: klaar om te beginnen! Het voelt gewoon als net iets minder gedoe dan losse tubes. De grotere set die ik heb heeft een vulling in het deksel, dus geen mengpalet, maar ik denk dat dit de verf wel meer luchtdicht afsluit.
"Maar Nienke, droogt de gouache dan niet uit?"
Ja, dat doet ‘ie wel, maar dat is dus niet erg! Omdat je gouache kunt activeren, ook nadat het droog is. Er zijn heel veel YouTube videos te vinden over hoe je de HIMI gouache weer mixt met water en de verf weer bruikbaar wordt (ik vind dit dus héél satisfying om te zien / doen haha). Er zijn ook urban sketchers die hun eigen gouache paletten maken om onderweg te gebruiken. Op deze manier werken met gouache is dus geen probleem.
Holbein Acryla gouache
Holbein Acryla gouache is één van de duurdere merken uit deze blog, maar daar is een reden voor. Dit is écht artist quality. Het is smooth, de kleuren zijn helder en de gouache zit boordevol pigment. Ik had bijvoorbeeld maar een heel klein puntje verf uit de dopjes nodig om swatches te maken. Ik vind het echt heerlijk om met deze gouache te schilderen.
Let trouwens wel op. Holbein heeft ook gewone gouache, maar de acryla gouache is dus niet meer te activeren als ‘ie droog is. Daarom gebruik ik een zogenaamd 'stay wet palette' (kun je zelf maken). Hierin blijft de acryla gouache vochtig, zodat je er ook een paar dagen later nog mee kan verven. Ook handig voor acrylverf trouwens!
Het enige nadeel van Holbein? Vanwege de prijs (v.a. € 6,55 voor 20ml) ben ik wat zuiniger op de verf. Maar aan de andere kant: verf is er om te gebruiken, niet om te verzamelen (zoals Judith van Splendith laatst zei ;-). Dus als ik mooie gouache illustraties wil maken met veel laagjes, dan is Holbein zeker een favoriet!
Daniel Smith Gouache
Een nieuwe toevoeging aan deze blog: Daniel Smith Extra Fine Gouache. Net als Holbein is dit een professionele gouache boordevol pigment. Helaas merk je dat ook aan de prijs. Met een prijs variërend van ongeveer €10 tot soms zelf €15 per tube van 15 ml, is dit de duurste gouache in deze blog. Maar je hebt absoluut minder verf nodig om een prachtig kleurrijk dekkend resultaat te krijgen, die ook nog eens een 'excellent rating' krijgt als het gaat om lichtechtheid. Bij het mengen van huidtinten (met hun 'primary mixing set') hoefde ik maar een mini-beetje van de kleuren aan de witte gouache toe te voegen om al mooie volle huidskleuren te krijgen.
Daniel Smith gouache heeft een mooie dikke consistentie - de Holbein Acryla Gouache is in vergelijk dan wat dunner. Dit maakt het makkelijk om de kleuren in één keer dekken op papier te zetten, terwijl ik bij andere goedkopere merken soms twee of zelfs meer lagen nodig had hiervoor.
Nog een voordeel? Als je de gouache op je palet laat opdrogen, gaat deze niet snel verkruimelen. Iets wat bij andere merken wel vaker gebeurt. Dus als je de gouache in een palet wilt bewaren om na een paar dagen weer te gebruiken (of een palet wilt maken voor onderweg), is dit heel fijn!
Ik hoop dat je deze blog nuttig vond en dat het je fijne tips heeft gegeven om met gouache te beginnen. Heb je nog meer vragen? Zet ze hieronder in de comments, dan kan iedereen meelezen en beantwoord ik ze voor je!
PS. De code en de links in deze blog zijn affiliate. Ga je producten aanschaffen, dan help je mij heel erg door je bestelling hiermee te doen. Het kost jou niks extra’s en ik verdien dan een klein percentage van de verkoop. Dat geeft mij de ruimte om nog heel veel van deze blogs te schrijven :-). Koop je nieuwe materialen bij de webshop BeCreativeShop.nl? Je krijgt 5% korting als je mijn code 'NienkeVletter' gebruikt bij het afrekenen! Dank je wel alvast!